วาล์วและสัญลักษณ์ในระบบนิวแมติก คืออะไร

ระบบนิวแมติกจะทำงานได้นั้น ทำงานเริ่มต้นจาก ปั๊มลม จ่ายลมให้อุปกรณ์ในระบบนิวแมติก ส่วนการเคลื่อนที่หรือการทำงานในระบบนิวแมติก จะเคลื่อนได้ตามความต้องการและควบคุมทิศทางการทำงานได้โดยใช้อุปกรณ์ควบคุมทิศทางการไหลต่างๆ คือใช้วาล์ว ในการทำงานของวาล์ว แต่ละชนิดจะมีการทำงานต่างกัน เรามาดูวาล์วและสัญลักษณ์ในระบบนิวแมติก ว่ามีหน้าตาอย่างไรครับ (pneumatic valve symbol)

วาล์วและสัญลักษณ์ในระบบนิวแมติก

จากหน้าที่ต่างๆของวาล์วนิวแมติก เราจึงแบ่งออกได้ด้วยกัน 6 แบบ คือ

1. วาล์วควบคุมทิศทางการไหลของลมอัด  (directional control valve) 
2. วาล์วควบคุมอัตราการไหลของลมอัด (flow control valve)
3. บังคับลมอัดไหลทางเดียว (non-return valve)
4. วาล์วควบคุมการดันลมอัด (pressure control valve)
5. วาล์วเปิดปิดลมอัดหกวาแบบผสม (shut – off valve)
6. วาล์วแบบผสม (combination valve)

เราจะดูแบบที่ 1 กันก่อนครับคือวาล์วควบคุมทิศทางการไหลของลมอัด

ตาราง การกำหนดตำแหน่งห้อง ของวาล์ว

สัญลักษณ์	ความหมาย
	1ห้อง จะกำหนดช่องสี่เหลี่ยมในการดูการทำงาน ของวาล์วควบคุม 1 ตำแหน่ง(สัญลักษณ์วาล์วจะต้องมีอย่างน้อย 2 ช่องเสมอ)
	2ห้อง วาล์วควบคุม 2 ตำแหน่งเป็นตำแหน่งปกติ เปิด 1ตำแหน่งและตำแหน่งทำงาน ปกติปิด 1ตำแหน่ง
	2ห้อง ห้อง วาล์วควบคุม 2 ตำแหน่งเป็นตำแหน่งปกติ ปิด 1ตำแหน่งและตำแหน่งทำงาน ปกติเปิด 1ตำแหน่ง
	3ห้อง วาล์วควบคุม 3 ตำแหน่งกลางเป็นตำแหน่งกลาง พัก (ปกติ) และมี  2  ตำแหน่งที่ทำงานซ้ายและขวา

การกำหนดสัญลักษณ์ที่รูอุปกรณ์ มีวิธีการกำหนดอยู่ 3 ลักษณะเช่น
1. ตัวอักษรย่อ เช่น Sup, Ex, IN, Out
2. ตัวอักษร เช่น A, B, P, X, Y
3. ตัวเลข เช่น 1,2,3,4,5,6,12,14 

การกำหนดสัญลักษณ์จะแตกต่างกันไปในแต่ละยี้ห้อต้องดูจาก Manual หรือคู่มือการใช้อีกครั้งครับ

ตาราง สัญลักษณ์ของวาล์วควบคุมทิศทาง

สัญลักษณ์	ความหมาย
	วาล์วควบคุม 2 ทิศทาง 2 ตำแหน่ง หรือ 2/2
	วาล์วควบคุม 2 ทิศทาง 2 ตำแหน่ง ปกติเปิด หรือ 2/2
	วาล์วควบคุม 3 ทิศทาง 2 ตำแหน่ง ปกติปิด หรือ 3/2
	วาล์วควบคุม 3 ทิศทาง 3 ตำแหน่ง  ปกติเปิด หรือ 3/2
	วาล์วควบคุม 4 ทิศทาง 2 ตำแหน่ง หรือวาล์ว 4/2
	วาล์วควบคุม 5 ทิศทาง 3 ตำแหน่ง ตำแหน่งกลางเป็นแบบปิดหมด หรือวาล์ว 5/3
	วาล์วควบคุม 5 ทิศทาง 3 ตำแหน่ง ตำแหน่งกลางเป็นแบบทะลุรูบาย หรือวาล์ว 5/3
	วาล์วควบคุม 5 ทิศทาง 3 ตำแหน่ง ตำแหน่งกลางเป็นแบบทะลุรูเมนลม หรือวาล์ว 5/3
	วาล์วควบคุม 5 ทิศทาง 2 ตำแหน่ง หรือวาล์ว 5/2

หมายเหตุ สัญลักษณ์ของวาล์วควบคุมทิศทางที่อยู่ในตาราง ยังไม่ได้แสดงถึงวิธีการควบคุมวาล์วให้เลื่อนทำงานครับ การบังคับการเลื่อนของวาล์วควบคุมให้ทำงาน มีอยู่หลายวิธีด้วยกัน 

 ตัวอย่างการออกแบบวงจร โดยใช้สัญลักษณ์นิวแมติกส์ เบื้องต้น